Meyve Bahçesi Tesisi

Meyve Bahçesi Tesisi

Meyve bahçesi kurulacak yerin seçimi, Toprak yapısı, Döllenme biyolojileri.

Meyve ağaçları dikildikleri plantasyonlarda toprağın tür ve çeşit özelliklerine bağlı olarak çok uzun yıllar muhafaza ederler. Kurulurken yapılacak hatalar, uzun yıllar sonra ortaya çıkacağından, kaybolacak ürün hem üretici hem de milli ekonomi yönünden önemlidir. Bu sebeple bir yerde meyve bahçesi kurarken hataya düşmemek için şu hususları göz önünde bulundurmamız gerekir.
Meyve bahçesi kurulacak yerin seçimi
Meyve türlerinin döllenme biyolojileri
Ekonomik ve kültürel şartlar
Fidanların dikim işlemleri

Dikilecek çeşitler ve anaçlara göre dikim mesafeleri

MEYVE BAHÇESİ KURULACAK YERİN SEÇİMİ

Herhangi bir yere dikilen meyve fidanının tutması, gelişmesi ve meyveye yatması, her yıl muntazam ürün vermesi, çeşit özelliklerini göstermesi ve her yönüyle başarılı bir meyvecilik yapılması için etkili temel faktörler.

a) İklim,
b) Yer ve yöney,
c) Topraktır.

Meyve tür ve çeşitleri, iklim istekleri bakımından oldukça önemli farklar gösterirler. İklim faktörlerine yeterince müdahale yapılmadığı için, yetiştirilecek meyve tür ve çeşitlerini o yerin iklim isteklerine göre tespit etmek gerekir. Meyvecilikte dikkat edilecek iklim özellikleri şunlardır:
1.İlkbaharda meydana gelen geç donların tarihleri,
2.Kış aylarında meydana gelen en düşük sıcaklıklar ve süreleri,
3.Yaz aylarında meydana gelen en yüksek sıcaklıklar,
4.Yıllık sıcaklık ortalaması,
5. Yıllık yağış toplamı ve yağışların mevsimlere göre dağılımı.

Nem
Toprakta Nem: Meyvenin şekil, irilik, kalite ve rengi üzerine etkilidir.
Havada Nem: Düşük ise dişicik tepesindeki sıvının kurumasına sebep olur ve polen tozları çimlenemez. Ayrıca meyvelerde silkmeye sebep olur. Yüksek nispi nem meyvelerde paslanmaya ve mantari hastalıkların yayılmasına sebep olur.
Işık: Bitkilerin hayati faaliyetlerini devam ettirmeleri için güneş ışığında bulunan bütün ışınların bulunması gerekir.

Sis-Dolu-Tipi ve Şiddetli Karlar
Hakim Rüzgarlar ve Korunma: Rüzgarların bilhassa döllenme ve toprağın havalanması yönünden faydaları vardır. Yapılacak rüzgar kıran tesislerinin etki derecesi, bu tesisin yüksekliği ve hava geçirgenliğine bağlıdır.


Yer ve Yöney
Yer: Bazen yerel iklim şartları o derece büyük değişikliklere sebep olur ki, içinde bulundukları ana iklim bölgesinde yetişmeyen meyve tür ve çeşitleri bu yerel iklimde normal olarak yetiştirilebilirler. Topografik bakımdan meyve bahçesi tesisi için en uygun yerler, etraftaki araziden kısmen yüksek ve hava drenajı iyi olan yerlerdir. Soğuk hava yukarıdan aşağıya doğru aktığı için, böyle yerlerde don tehlikesi çok azdır.

Toprak: Toprak meyve ağaçlarının büyümeleri, verimlilikleri, kalitesi ve depolama özellikleri üzerine etkili olan bir faktördür. Genel olarak derin, nemli ve geçirgenliği iyi olan kolay işlenebilir, humusça zengin olan topraklar en uygun bahçe topraklarıdır. Meyve bahçesi kurarken özellikleri yönünden üzerinde durulması gerekli hususlar şunlardır: 

1- Toprak Tipleri
2- Toprak tipleri ve taban toprağının özellikleri
3- Taban suyunun yüksekliği
4- Toprak reaksiyonu (pH) ve tuzluluk
5- Toprak yorgunluğu 

B. MEYVE TÜRLERİNİN DÖLLENME BİYOLOJİLERİ
Birçok meyve tür ve çeşidinde ağaçların ürün verebilmeleri için mutlaka yabancı tozlanmaya ihtiyaç vardır. Meyve ağaçları bol çiçek açtıkları halde çok az meyve bağladıkları, hatta hiç meyve yapamadıklarına dair şikayetlere sık sık rastlanır. Böyle hallerde ilk akla gelecek husus iyi dölleyici çeşit eksikliğidir.
Meyve türlerinden elma, armut, kiraz, erik, badem çeşitlerinde tozlanma problemi vardır. Bazı hallerde fındık, ceviz, kestane ve zeytinlerde de yabancı döllenme ürünü arttırmaktadır. Genel olarak ayva, kayısı, şeftali (J.H. hale hariç) ve nektarinler yabancı tozlanmaya ihtiyaç duymazlar. Kendine kısır çeşitlerle meyve bahçesi kurarken mutlaka dölleyici çeşit dikmek gerekir. Dölleyici çeşit oranı genel olarak 1/9 olmalıdır. Dölleyici çeşit seçerken dikkat edilecek hususlar şunlardır:
Dölleyici ve döllenecek çeşit aynı zamanda çiçek açmalı,
Dölleyici çeşit bol miktarda çiçek tozu meydana getirmeli,
Dölleyici çiçek tozlarının çimlenme gücü yüksek olmalı,
Dölleyici çeşit ticari değerde olmalı,
Dölleyici çeşit periyodisite göstermemeli,
Dölleyici çeşidin, döllenecek çeşitle aynı yaşta çiçeklenmeye başlaması gerekir.


C. EKONOMİK VE KÜLTÜREL ŞARTLAR
Ekonomik şartların başında ulaştırma ve pazar imkanları gelir. Ulaştırma imkanları elverişli olamayan yerlerde bahçe kurarken, kurutmalık ve işlenebilir çeşitlerin seçilmesi gerekir. Pazara yakın yerlerde pazar isteklerine ve ekolojik şartlara göre her türlü meyve yetiştirilebilir. Kültürel şartlarda ise sulama imkanları, gübre ve işçi temini, mücadele ve depolama tekniğini içerir.


D. DİKİLECEK ÇEŞİTLER VE ANAÇLARA GÖRE DİKİM MESAFELERİ

Uygun bir meyve fidanında (uygun bir anaç üzerinde) aranan özellikler şunlardır:
İsmine doğru olması
Uygun anaç üzerine aşılı olması
Fidan bir yaşında olmalı
Çeşidin ve anacın gerektirdiği boyda ve kalınlıkta olmalı
Gövde düzgün ve pişkin, gözler iyi teşekkül etmiş olmalı
Aşı yeri kapanmış olmalı
Bol saçak köklü olmalı ve her yöne dağılmalı
Hastalık ve zararlılardan ari olmalı

E. FİDANLARIN DİKİM İŞLERİ
Bahçe yerlerinin dikime hazırlanması:
Meyve bahçesi kurulacak yer yeni bir arazi, diğer ürünlerin yetiştirildiği bir yer veya eski bir meyve bahçesi olabilir. Böyle yerleri tek tek incelersek ne zaman meyve bahçesi kurulacağını daha iyi anlarız.

Fundalık arazide meyve bahçesi kurmak: Bir yıl sürülerek tarla ekilir. O yıl meyvecilikte kullanılmaz.
Orman açmaları: Meyve bahçesi kurmak için iki yıl tarla bitkileri ekilir, üçüncü yıl meyvecilikte
kullanılır.
Eski meyve bahçeleri: En az 2 yıl tarla bitkilerine ayrılır. Tür değiştirilerek meyvecilik yapmak faydalıdır
Bataklık ve turbalar: Kurutulan arazi iyi drene edilirse, iki yıl tarla bitkilerinden sonra meyvecilik
yapılabilir.
Tarla yerine meyve bahçesi kurma: Toprak hazırlığı yapılır. O yıl meyvecilik yapılabilir.

Çizelge 1. Kullanılacak anaçlara göre meyve fidanlarının ortalama dikim aralıkları (m).

Meyvetürü-----Boduranaç-----Yarıboduranaç-----Kuvvetlianaç
Elma------------1-3-----3-5-----6-10
Armut----------1.5-4-----3-5-----6-7
Ayva-------------X-----3-5-----X
Erik-------------X-----2-3-----5-7
Şeftali----------X-----4-5-----5-6
Kayısı-----------X-----4-5-----6-8
Kiraz------------X-----3-5-----6-8
Vişne------------X-----3-5-----5-6
Badem------------X-----4-5-----6-7
Ceviz------------X-----X-----8-10
Kestane----------X-----X-----7-10
Zeytin-----------X-----X-----6-8

Toprak tesviyesi: Sulama, toprak işleme, gübreleme, mücadele ve hasat işlemlerinin daha kolay yapılabilmesi için, tesviye edilmiş bir bahçeye ihtiyaç vardır. Tesviye edilecek yerin büyüklüğü ve tesviye işinin durumuna göre bel, döner pulluk, tesviye bıçağı veya skrayper ile tesviye yapılır. Böylece arazi istenilen şekle sokulmuş olur.

Bahçenin çevrilmesi: Yeni dikilen fidanların hayvanlardan korumak, arazinin çevresini belirlemek ve rüzgarların etkisini azaltmak için arazi çevirmesi yapılır. Ekonomik durum veya amaca göre kullanılacak malzemeler şunlardır:
1. Dikenli teller,
2. Taş duvarlar,
3. Kuru veya yeşil çitlerdir.